4 STYCZNIA- ŚWIATOWY DZIEŃ BRAILLE'A

 

W KALENDARZU ŚWIĄT nietypowych 4 stycznia zapisano:

Światowy Dzień Braille'a, alfabetu niewidomych, twórcą którego jest Louis Braille, urodzony 4 stycznia 1809 r. ( w wyniku wypadku oślepł w dzieciństwie )

Podstawą, z której wyprowadza się cały system Braille’a, jest sześciopunkt nazywany znakiem tworzącym. System składa się ze znaków będących kombinacją sześciu wypukłych punktów ułożonych w dwóch kolumnach po trzy punkty w każdej. Lewa kolumna zawiera umownie oznaczone punkty: 1,2,3, zaś prawą stanowią punkty: 4,5,6. Wzajemna kombinacja i rozmieszczenie punktów daje możliwość zapisu sześćdziesięciu trzech znaków. W brajlu można zapisać wszystko – istnieje kilka uzupełniających systemów zapisu brajlowskiego – notacje: matematyczna, chemiczna, fizyczna i muzyczna.

A TO CIEKAWE...

Do niedawna, wydawanie książek w brajlu było bardzo czasochłonne. Zanim upowszechniło się składanie tekstu z wykorzystaniem technik komputerowych jedynym sposobem przygotowania tekstu w brajlu było dyktowanie go osobie, która zapisywała tekst na maszynie brajlowskiej. Następnie przygotowywana była specjalna matryca, na podstawie której można było drukować go na papierze. Obecnie proces przygotowania do druku książki brajlowskiej wyraźnie się skrócił. Książka wydana w czarnym druku jest skanowana, następnie na komputerze przeprowadzana jest korekta, już w brajlu. Po zakończeniu korekty, książka drukowana jest na drukarce brajlowskiej, podłączonej do komputera lub na specjalnych maszynach, w zależności od nakładu.

Niektóre książki brajlowskie, zwłaszcza podręczniki oraz literatura dziecięca, wzbogacone są ilustracjami. Zazwyczaj przybierają postać wypukłych konturów, czasem także, zwłaszcza w książkach produkowanych w krajach europejskich, stosuje się materiały o zróżnicowanej fakturze, z których układa się swego rodzaju collage (technika twórcza kompozycji plastycznych polegająca na wykorzystaniu różnych materiałów naklejanych, np. na płótnie, łączonych z rysunkiem i malarstwem).

Wadą książek wydawanych w brajlu jest ich duża objętość. Pomimo że kartki zadrukowane są dość gęsto i w dodatku dwustronnie, to zazwyczaj jeden tytuł mieści się w kilku lub kilkunastu tomach brajlowskich, które są o wiele większe od książek wydawanych w czarnym druku. Przykładem może być chociażby Harty Potter - pierwsza część jego przygód zmieściła się w 4 tomach (ok. 250 stron w czarnym druku), druga w 5, a trzecia w 9 tomach.

Harry Potter w wersji brajlowskiej zajmuje aż 11 tomów!

Drugą wadą tych książek jest ich wysoka cena - średnio jeden tom kosztuje ok. 200 zł. Przyczyną takiego stanu rzeczy są wysokie koszty druku oraz bardzo niskie nakłady.
Wysokie ceny książek brajlowskich są zmorą nie tylko przeciętnego czytelnika, ale także instytucji. Ze względu na ograniczone fundusze biblioteka PZN stawia obecnie na liczbę tytułów, a nie egzemplarzy, co oznacza, że zamawia zazwyczaj jeden, ewentualnie dwa egzemplarze danego tytułu. W związku z tym do wypożyczenia co poczytniejszych książek czytelnicy muszą ustawiać się w kolejce.

Ze względu na objętość książek i ich wysoką cenę osoby niewidome zazwyczaj nie tworzą własnych zbiorów, tylko korzystają z bibliotek.